SAFRANBOLU İLÇEMİZ

[ASİCİDELİ]

Safranbolu Genel Bilgi



Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Karabük iline bağlı bir ilçe olan Safranbolu’nun, kuzeyinde Bartın, doğusunda Eflani, güneydoğusunda Kastamonu ve Çankırı, güneyinde Karabük, batısında da Yenice bulunmaktadır. İlçenin, akarsu vadileri ile parçalanmış, dağlık bir coğrafi konumu vardır. Şehir merkezi ilginç bir jeolojik yapının üzerinde kurulmuştur. Tokatlı (Gümüş), Akçasu ve Bulak dereleri üç ayrı kanyon yaparak şehirden geçer, daha sonra Araç Çayı’na karışırlar. Derin ve uzun kanyonların yanında büyük mağaralar, dağ yamaçlarındaki mağara ağızlarından çıkan büyük çaplı sular bulunmaktadır. İlçeden geçen belli başlı akarsular; Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve Ovacuma Deresi’dir. Bunların dışında çoğu büyük kanyonlar oluşturan ancak su miktarı fazla olmayan çok sayıda dereler bulunmaktadır. İlçenin büyük bir bölümü ormanlarla kaplıdır. İl merkezine 8 km uzaklıktaki ilçenin yüzölçümü 1023 km2, toplam nüfusu 44.788’dir.

İlçenin iklimi, Karadeniz iklimi ile İç Anadolu iklimi arasında geçiş özelliği gösterir. Yazlar sıcak, kışlar soğuk, baharlar ılık ve serin geçer. İlkbahar ve sonbahar oldukça uzundur. Yağışlar ilkbahar, sonbahar ve kış aylarına yayılmıştır. Özellikle son yıllarda yaz ayları kurak geçmektedir.
İlçenin ekonomisi, tarım, hayvancılı, ormancılık ve turizme dayalıdır. Yetiştirilen başlıca ürünler, buğday, arpa, elma, çavuş ve yapıncak üzümüdür. İlçeye ismini veren ve geçmişte çok miktarda yetiştirilen safran, günümüzde önemini yitirmiştir. Hayvancılıkta büyük ve küçükbaş hayvan besiciliği yapılmakta olup, sığır, manda, koyun ve Ankara keçisi yetiştirilmektedir. İlçede orman ürünlerini değerlendiren iş yerleri bulunmaktadır. Safranbolu evleri başta olmak üzere, diğer mimari eserler ve mesire yerleri turizm açısından önemlidir.

Bizans döneminde Safranbolu’nun ismi Dadybra (Dadibra) idi. Bu dönemde Arap akınlarına önlem olarak Akratia kalesi kurulmuştur. Selçuklular buraya Zalifre , Osmanlılar da Borglu ve Borlu demişlerdir. XVI.yüzyıl Osmanlı Tapu ve Tahrir defterinden, yöreye yerleşen Taraklı aşiretinden ötürü Taraklıborlu denildiği öğrenilmektedir. Bu isim uzun süre devam etmiş, XIX.yüzyılın ikinci yarısında kısa bir süre Zağfiran-ı Benderli , sonra Zağfiranbolu, Zafranbolu denilmiştir. Bu isim zamanla Safranbolu’ya dönüşmüştür.

Safranbolu’daki ilk yerleşimin ne zaman ve kimler tarafından başladığı kesinlik kazanamamıştır. Yöreye ilk defa MÖ.XIV.yüzyılda Bithynialılar yerleşmiştir. MÖ:VII.yüzyılda yöre Kimmerlerin saldırısına uğramış, daha sonra Lydia ve Persler buraya hakim olmuşlardır.Bunu roma ve Bizans yönetimleri izlemiştir.
Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra Selçuklu Sultanı II.Kılıç Arslan’ın oğlu Muhiddin Mesut Şah zamanında 1196 tarihinde Selçukluların egemenliğine geçmiştir. Çobanoğulları 1213-1280 tarihleri arasında Selçukluların yıkılmasından sonra yöreye egemen olmuşlardır. Osmanlıların ilk dönemlerinde Yıldırım Beyazıt tarafından 1354-1402 tarihlerinde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yıldırım Beyazıt’ın Timur’a yenilmesinden sonra Osmanlılar 1423’te ikinci kez yöreyi kendi topraklarına katmışlardır.

Safranbolu 1196 tarihinde Selçuklu Sultanı Türklerin eline geçmiştir. Tarihi süreç içerisinde ise 1213-1280 tarihleri arasında Çobanoğullarının, 1326-1354 tarihleri arasında
Candaroğlullarının, 1354-1402 ve 1423 yılından itibaren de Osmanlıların egemenliğine girmiştir. XVII.yüzyılda İstanbul-Sinop kervan yolu üzerinde önemli bir konaklama merkezi oluşu, bölgede ticaretin gelişmesine büyük katkısı olmuş ve yöreyi de zenginleştirmiştir.
XIX.yüzyılda İngiltere’ye ihraç edilen safranın büyük bir bölümü buradan sağlanmıştır.

XIX.yüzyıl sonlarında Kastamonu vilayetinin merkez sancağına bağlı bir kaza olarak yönetilmiştir. Bu konumunu Cumhuriyetin ilk yıllarında da sürdürmüş, 1927’de Zonguldak’a bağlı bir ilçe olmuştur. Karabük’ün 1995’te il olması ile Safranbolu da ilçe olarak oraya bağlanmıştır.

XVIII.-XIX.yüzyıllarda Safranbolu’da geleneksel Türk toplum yaşantısının tüm özellikleri ile yansıtan evleri ile tanınmıştır. Bu evler Osmanlı mimari ve kültürünü, ekonomisini ve yaşam biçimlerini yansıtmaktadır. Yaklaşık 2000 Osmanlı evinden 800 tanesi tarihi doku ile beraber koruma altına alınmıştır. Ayrıca sahip olduğu zengin kültürel mirası kent ölçeğinde korumadaki başarısı Safranbolu’yu “Dünya Kenti” ününe kavuşturmuş ve UNESCO tarafından “Dünya Mirası Listesi”ne alınmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eser olarak,
İncekaya Su Kemeri
Eski (Gazi Süleyman Paşa) Camisi
Taş Minare Camisi
Köprülü Camisi
Hidayetullah Camisi
Dağdelen Camisi
Kazdağlı Camisi
İzzet Mehmet Paşa Camisi
Kaçak Camisi (Lütfiye Camisi)
Zülmiye (Mescit) Camisi
Namazgah
Hasan Paşa Türbesi
Hacı Emin Efendi Türbesi
Şeyh Mustafa Türbesi
Ali ve Hasan Baba Türbeleri
Kalealtı Dergahı
Ali Baba Dergahı
Haydar Ağa Dergahı
Cinci Hanı
Eski Hamam
Yeni Hamam
Yazıköy Hamamı
Gazi Süleyman Paşa Medresesi
Taş Köprü (Çevrik Köprüsü)
Tokatlı Köprüsü
İnce Köprü
Lonca (Yemeniciler Arastası) Çarşısı
Saat Kulesi
Güneş Saati
Kaymakamlar Müze-Evi
Ahmet Demirezen Yemenicilik Müzesi
Ağzı Kara Mağarası
Sivil Mimari Örneklerinden Evler bulunmaktadır.