ZONGULDAK İLİMİZİ TANIYALIM

[ASİCİDELİ]

Zonguldak, Kozlu, Kilimli ve Çatalağzı'da farklı yerel yönetimler bulunmasına karşın, hem birbirlerine yakınlıkları hem de benzer sorunları yaşamaları nedeniyle, ilgili belediyelerce 1971 yılında Zonguldak Metropoliten Planlama Örgütü kurulmuştur. Taşkömürü üretiminin yapıldığı maden ocakları, ağırlıklı olarak merkez ilçe sınırları içinde yer almaktadır. Merkez ilçe sınırları içinde mağara, orman alanları, trekking alanları, termal kaynak, sahil bandı gibi turizme konu olabilecek büyük bir potansiyel bulunmaktadır. Gökgöl Mağarası, Harmankaya ve Değirmenağzı Şelaleleri, Göldağı, Ulutan ve Milli Egemenlik orman içi dinlenme alanları, Türkali, Göbü, Kapuz ve Ilıksu plajları özellikle yöre halkının rağbet gösterdiği alanlardır.



İlin adı nereden geliyor? Adını 'bataklık' ya da 'sazlık' anlamına gelen 'Zongalık''tan aldığı söylenir. Bu ad Cumhuriyet'in ilanından sonra 'Zonguldak' biçiminde kullanılmıştır.

Kentleri: Alaplı, Çaycuma, Devrek, Eflani, Kdz. Ereğli, Gökçebey, Karabük, Safranbolu, Yenice
Karadeniz boyunca uzanan kıyı şeridinin tek önemli girintisi Baba Burnu’dur. Doğu’da Sazköy’den batıda Alaplı ilçe sınırına uzanan 80km.lik kıyı bandında yer alan pek çok doğal plaj (koy) ve kumsal alanlar yöre halkının yaz aylarında günübirlik kullandığı belli başlı alanlardır. İl sınırları içinde doğal göl bulunmamaktadır.

Merkezde Ulutan, Kdz. Ereğli’de Kızılcapınar ve Gülünç baraj gölleri; Çatalağzı’da Derköy ve Karapınar’da Çobanoğlu göletleri ilin bilinen yapay gölleridir. Filyos ve Gülünç çayı; Devrek, Alaplı ırmakları; Üzülmez, Kozlu dereleri yörenin bilinen akarsu kaynaklarıdır. Bunlardan en önemlisi Filyos çayı olup 228 km uzunluğundadır.

Ağırlıklı yeryüzü şekillerini oluşturan dağlar; kuzey kesimlerde 1000 metreyi bulmazken, orta kesimlerde 1200 metreyi aşmakta, güneyde ise yer yer 1200 metreye yaklaşmaktadır.
Zonguldak il toprakları sıkı bir vadi ağıyla parçalanmıştır. Bu vadiler kimi kesimlerde genişleyerek düzlükler oluşturmasına karşın, ilde büyük denebilecek bir ova yoktur. Filyos Çayı vadisi, Alaplı Irmağı vadisi, Gülünç Irmağı vadisi ve Üzülmez Deresi vadisi en önemlileri arasındadır.
Doğuda Sazköy'den, batıda Kocaman'a kadar, yaklaşık 80 km'lik bir kıyı şeridine sahip olan Zonguldak, bir bölümü tesisli, büyük bir bölümü ise halen doğal durumda olan çok sayıda plaja sahiptir.

Kapuz, Iliksu (Merkez), Erdemir, Kdz.Eregli Belediyesi (Kdz.Eregli), A.Zeki Atalay ve Kocaman (Alapli) plajlari dus, WC, kabin, büfe, lokanta, çay bahçesi ve ilk yardim gibi ünitelere sahipken, Hisarönü, Türkali, Göbü, Degirmenagzi, Kireçlik gibi plajlar ise herhangi bir tesis olanagina sahip olmamalarina karsin, dogal koylari ve kumsallari ile çok sayida ziyaretçinin akinina ugramaktadir.
İl topraklarının yaklaşık yarısını kaplayan orman alanları piknik, trekking, foto safari, av ve yaban hayatı gibi aktiviteleriyle yöremizin en önemli rekresyon alanlarıdır. Ulutan Barajı çevresi, Göldağı, Yayla Mevkii, Milli Egemenlik Parkı, Uzun Mehmet Anıtı Parkı, Bostandüzü, Pamukdüzü, Kırmacı ve Kocaman gibi orman alanları ve Yedigöller Milli Parkı piknik ve mesire; Harmankaya, Değirmenağzı, Güneşli gibi doğa harikaları trerring; Bacaklı ve Bölüklü Yaylalar ise yaylacılık anlamında ziyaretçilerin gereksinimlerine yanıt veren doğal güzelliklerimizdir.

Yaklaşık yüzelli yıldır yörenin sosyal ve kültürel biçimlenmesinde de belirleyici bir rol oynayan madencilik, endüstriyel/ticari alanın yanısıra, yöresel türkü, mani, halkoyunları, el sanatları ve beslenme gibi alanlarda da kendini göstermiştir. Kömür ocaklarında, zor koşullarda çalışan Zonguldak köylüsünün ardından yakılan türkü, mani ve ağıtlar, yaşam biçiminin kültüre yansımış örnekleridir.

Karadeniz Ereğli'de "elpek", Çaycuma'da ise "Pelemet" bezi dokumacılığı, geçmişte yalnızca giyim gereksinimini karşılarken, günümüzde hediyelik el sanatları anlamında da değerlendirilmektedir.

Yöresel nakışlarla bezenen bu dokumalardan, yelek, bluz, çanta, gözlük kılıfı gibi ürünler yapılmaktadır. Yüzyılı aşkın süredir Devrek'te yapılmakta olan bastonculuk sanatının ünü ise günümüzde ülke sınırlarını aşmış bulunmaktadır. Kırsal kesimde ise, seracılık, kivi, ceviz üreticiliği, süt ve besi hayvanı yetiştiriciliği, kültür balıkçılığı gelişme gösteren alanlardır.
ZONGULDAK MUTFAĞI

Zonguldak'ta yöresel yemekler kent merkezlerinde unutulmaya yüz tutmuş olsa da, kırsal kesimlerde hala canlılığını sürdürmektedir. Yöre mutfağı ağırlıklı olarak unlu (buğday ve mısır) ürünlerden oluşmaktadır.

İlçe merkezindeki limanda balıkçı lokantaları var. Mevsimine göre her zaman taze ve ucuz balık yiyebilirsiniz. Ucuzluklarına bakmayın, temiz olduklarına emin olabilirsiniz. Peynir, yoğurt gibi süt ürünleri hem güzel hem ucuzdur. Mevsimi ise Osmanlı Çileği almayı unutmayın.

Su böreği, kabaklı börek, bazlama, çizleme, kömeç ekmeği, tarhana çorbası, uğmaç çorbası, pide türleri, malay, cevizli ev makarnası, simit, beyaz baklava, mısır ekmeği gibi yemekler yörenin unlu ürünlerden yapılan yemekleridir. Mantar, mancar (kara lahana),zilbit gibi sebzeler ise, yörede degisik biçimlerde (çorba, sarma, zeytinyagli) yemegi yapilan yiyeceklerdir. Ev makarnası, erişte, tarhana, salça, kurutulmuş meyve ve sebze geleneksel beslenmenin temel öğeleridir.

Halkın çok tükettiği ıhlamur, 'Moskof çayı' diye adlandırılır. Sanayi merkezlerinde 'kantin' beslenmesinin oluştuğu Zonguldak'ın kırsal kesimlerinde, kahvaltı genellikle kuşluk vakti yapılır. 'Sulu yayım' ya da tarhana çorbası, sebze yemeği, pekmez, ceviz gibi kalorii besinlerden oluşan kahvaltıdan sonra öğle yemeği yenmez.

Akşam yemekleri ise çorba, sebze ve etlilerden oluşur. Karadeniz mutfağına özgü karalahana ve mısır Zonguldak'ta da yaygın olarak tüketilir. Yöreye özgü yiyecekler araında kartlaç ve kömeç ekmeği anılmalıdır. Bölgenin orman ağırlıklı olması, yörede yoğun bir biçimde kestane yetişmesini sağlamaktadır. Ayrıca Çaycuma yoğurdu ile Kdz. Ereğli Osmanlı Çileği, yöresel mutfağın en özgün ürünlerini oluşturmaktadır

ALINTIDIR